โลกจะไม่มีทางเย็นลงได้ ถ้าเราไม่หยุดฟาร์มสัตว์อุตสาหกรรมวันนี้
ต้องยอมรับว่าประเด็นเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) กลายเป็นประเด็นสาธารณะที่มีการพูดถึงเป็นอย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีงานวิจัยระดับโลกออกมาอย่างมากมายยืนยันว่าเราไม่มีโลกใบสำรองหากเราไม่สามารถหยุดยั้งการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิไว้ได้ที่ 1.5 องศาเซลเซียส ซึ่งตอนนี้ก็ปริ่มมากเหลือเกิน และหากดูสิ่งที่ชาติต่างๆ พยายามทำอยู่นั้น โดยเฉพาะการพึ่งพิงการผลิตอาหารแบบอุตสาหกรรม มันยากเหลือเกินที่จะเชื่อว่าเราจะทำได้
การปศุสัตว์แบบอุตสาหกรรม ถูกเรียกว่าเป็น “ถ่านหินใหม่” (New Coal) เนื่องจากเป็นหนึ่งในต้นเหตุสำคัญที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกสู่โลกใบนี้ โดยมีสัดส่วนสูงถึง 14.5% ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมด และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ แม้ในประเทศไทยจะมีรายงานออกมาว่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากภาคปศุสัตว์ไทยอยู่ที่ 5% เท่านั้น แต่นั่นยังไม่รวมถึงผลกระทบทางอ้อมที่เกิดขึ้นเช่นการเสื่อมโทรมของสภาพแวดล้อม มลพิษทางน้ำและอากาศ รวมถึงการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
เมื่อมีการขยายตัวของฟาร์มอุตสาหกรรม ย่อมทำให้เกิดความต้องการอาหารสัตว์เป็นจำนวนมาก ข้าวโพดนับเป็นวัตถุดิบหลักที่สำคัญในกระบวนการผลิตอาหารสัตว์ นำมาซึ่งการส่งเสริมการปลูกข้าวโพดเป็นจำนวนมากทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย โดยมีรายงานว่าร้อยละ 95% ของข้าวโพดที่ปลูกในไทยนั้นป้อนเข้าสู่ธุรกิจอาหารสัตว์แทบทั้งสิ้น ปัญหาการเผาซากข้าวโพดของไทยและเพื่อนบ้านเป็นหนึ่งในต้นตอสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาฝุ่น PM2.5 ที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสุขภาพของเรา ทำให้เกิดปัญหาที่ระบบทางเดินหายใจ ภูมิแพ้และมะเร็งปอด โดยหลายพื้นที่ของไทยติดอันดับโลกเมืองที่มีมลภาวะทางอากาศสูงที่สุดมาหลายปีติดต่อกัน
นอกจากนั้นยังมีประเด็นเรื่องการใช้ยาปฎิชีวนะอย่างมหาศาลในฟาร์มแบบอุตสาหกรรม อันนำไปสู่การเกิดเชื้อดื้อยาและแพร่กระจายออกจากฟาร์มไปสู่ภายนอก องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลกได้จัดทำ รายงานเรื่องการปนเปื้อนเชื้อดื้อยาในแหล่งน้ำรอบๆฟาร์มหมู ในหลายประเทศรวมทั้งประเทศไทย ซึ่งจากการตรวจสอบมีการพบยีนส์ดื้อยาอยู่เป็นจำนวนมากในแหล่งน้ำสาธารณะและสิ่งแวดล้อมรอบๆฟาร์ม ซึ่งเป็นประเด็นที่มีความน่ากังวลมาก เพราะแหล่งน้ำเหล่านี้เชื่อมต่อกันและสามารถส่งผลกระทบได้ในบริเวณกว้าง
การแก้ไขปัญหานี้ ไม่ใช่การที่เราจะชี้นิ้วบอกว่าคนที่กินเนื้อสัตว์ผิด แม้ว่าความต้องการบริโภคเนื้อสัตว์ราคาถูกจะมีส่วนสำคัญต่อเรื่องนี้ แต่ผู้บริโภคคือผู้ที่อยู่ปลายทางของระบบอาหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระบบอาหารที่ถูกกุมโดยบริษัทข้ามชาติขนาดใหญ่เพียงไม่กี่ราย ดังนั้นทางเลือกในการบริโภคของเรามีน้อยเหลือเกิน และทางเลือกที่ดีที่มีอยู่ก็เข้าถึงได้ยากมาก เนื่องจากราคาไม่เป็นมิตรต่อผู้บริโภคที่มีรายได้กลางถึงต่ำ ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ ดังนั้นสิ่งที่เราทำคือการเรียกร้องให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงระบบเพื่อนำไปสู่ระบบอาหารที่มีความยั่งยืนที่เป็นมิตรต่อคน สัตว์และโลกใบนี้
เมื่อเราไม่สามารถปฏิเสธความเชื่อมโยงระหว่างคน สัตว์และสิ่งแวดล้อมออกจากกันได้ ดังนั้นปรากฏการณ์นี้จึงเป็นตัวอย่างหนึ่งที่ทำให้เราเห็นได้อย่างชัดเจนว่าการปศุสัตว์แบบอุตสาหกรรมไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบที่เลวร้ายต่อสุขภาพของสัตว์เท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อสุขภาพของคนและสุขภาพของโลกใบนี้ด้วยเช่นกัน
ดังนั้นในวันสิ่งแวดล้อมโลก นอกจากเราจะช่วยกันทำอะไรเท่าที่ทำได้ในระดับปัจเจก ไม่ว่าจะเป็นการปลูกต้นไม้ ลดใช้ถุงพลาสติก หรือประหยัดพลังงานหรืออื่นๆ แต่อีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่เราต้องร่วมมือกันก็คือการเรียกร้องให้ภาครัฐหันมาให้ความสำคัญกับกระบวนการผลิตอาหารให้มีความยั่งยืน ที่เป็นมิตรต่อคน สัตว์และสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง
