คุณหมอนิ้งจะมาแชร์พฤติกรรมการแสดงออกของช้างที่คุณอาจไม่เคยรู้
บ่อยครั้งที่ผู้คนรู้สึกชื่นชมความแสนรู้ของช้างที่ถูกนำมาฝึกเพื่อใช้ในการแสดงโชว์ โดยไม่รู้เลยว่ากว่าที่ช้างจะมาแสดงความสามารถที่ขัดต่อพฤติกรรมตามธรรมชาติให้คนดูได้ พวกมันต้องผ่านกระบวนการฝึกมากมายที่ก่อให้เกิดความทุกข์ทรมานทั้งทางร่างกายและจิตใจ
บ่อยครั้งที่ผู้คนชื่นชม หัวเราะ ชอบใจ เมื่อเห็นช้างโยกย้ายส่ายตัวไปมาซ้ำๆ เพราะคิดว่าช้างกำลังเต้น
แต่จริงๆ แล้วนั่นคือพฤติกรรมซ้ำๆ ที่ผิดปกติ (Abnormal Repetitive Behaviors) เป็นคำที่ครอบคลุมการแสดงพฤติกรรมแปลกๆ ของสัตว์ หรืออาจเป็นอาการย้ำคิดย้ำทำ ที่เราเรียกกันว่า “Stereotypic Behaviour” อาการดังกล่าวเป็นอาการทำซ้ำที่บ่อยกว่าปกติ เป็นการทำซ้ำๆ วนไปวนมา ที่มีแบบแผนเดียวไม่ค่อยเปลี่ยนแปลง รวมไปถึงการแสดงออกด้วยการกระทำกับตัวเอง (Self-directed behaviors) โดยไม่ทราบสาเหตุ ไม่มีจุดประสงค์ และควบคุมตัวเองไม่ได้
สาเหตุเกิดได้จากหลายปัจจัย โดยเฉพาะความเครียด ความวิตกกังวลที่เป็นผลมาจากสิ่งแวดล้อมที่ช้างอาศัยอยู่ หรือการขาดสมดุลของระดับโดพามีน (Dopamine) และเซโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งต่างเป็นสารที่มีผลต่ออารมณ์และความรู้สึกของช้าง
พฤติกรรมซ้ำๆ ที่ผิดปกติในสัตว์มีอาการที่มักพบ ดังนี้:
- แสดงพฤติกรรมซ้ำๆ เช่น โยกตัว ส่ายหัว ส่ายตัว ในทิศทางเดิมซ้ำๆ
- ย้ำคิดย้ำทำ
- กัด ดึงขน หรือเลียขนตัวเองจนทำให้เกิดแผลตามลำตัว
- วิ่งไล่งับหาง
- วิ่งไล่งับแมลงทั้งที่ไม่มีแมลง
ดังนั้น ถ้าคุณพบเห็นอาการแบบนี้อีก อย่าเข้าใจผิดคิดว่าสัตว์เต้นหรือกำลังมีความสุขนะจ๊ะ หมอขอฝากไว้ ；）