Phuket Elephant Nature Reserve (PENR): สมาชิกใหม่ของครอบครัวปางช้างเป็นมิตรของเรา

ด้วยพื้นที่กว่า 30 ไร่ (เปิดใช้งานแล้ว 25 ไร่) PENR ถูกออกแบบให้เป็นบ้านของช้างเพศเมีย 5 ตัว ที่ที่นี่มี นโยบายสำคัญคือไม่ล่ามโซ่ช้างตอนกลางคืน ช้างทุกเชือกมีพื้นที่นอนและพักผ่อนของตัวเองอย่างเป็นอิสระ  ช้างทั้งหมดเป็นทรัพย์สินของปางเอง และได้รับการดูแลในสภาพแวดล้อมที่สงบ ปลอดภัย และใกล้เคียงธรรมชาติให้มากที่สุด

ปางช้างที่นักท่องเที่ยวและสังคมออนไลน์ให้การยอมรับ 

PENR ได้รับรีวิวเชิงบวกอย่างต่อเนื่องจากนักท่องเที่ยวบนโซเชียลมีเดียและแพลตฟอร์มท่องเที่ยวระดับโลก พร้อมทั้งคว้ารางวัล TripAdvisor Travelers’ Choice Award 2025 สะท้อนความประทับใจของผู้มาเยือนที่ไม่เพียงได้ใกล้ชิดช้าง แต่ยังได้เรียนรู้การท่องเที่ยวที่ให้ความสำคัญกับสวัสดิภาพสัตว์อย่างแท้จริง กลุ่มนักท่องเที่ยวหลักในปัจจุบันเป็นชาวตะวันตก และปางยังได้รับความไว้วางใจจากโรงแรมชั้นนำหลายแห่งในภูเก็ตที่ร่วมส่งต่อประสบการณ์นี้ให้แก่ลูกค้า 

ในมิติของการเป็นแหล่งเรียนรู้ PENR เปิดต้อนรับนักเรียนจากโรงเรียนนานาชาติอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้นักเรียนได้มีโอกาสเรียนรู้เกี่ยวกับพฤติกรรมช้าง หลักการสวัสดิภาพ และการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ ช่วงวิกฤตโควิด-19 ปางยังปรับตัวสร้างรายได้เสริมด้วยการเปิดร้านอาหารภายในพื้นที่รองรับนักท่องเที่ยวท้องถิ่น ซึ่งปัจจุบันก็ยังเป็นที่นิยมอย่างมาก ทั้งคุณภาพอาหารที่ดีเยี่ยม ความหลากลาย และการบริการที่อบอุ่น 

ความร่วมมือระหว่าง WAP และ PENR: ก้าวสำคัญยกระดับสวัสดิภาพช้าง 

ในช่วงเวลากว่า 1 ปีที่ผ่านมา องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก (World Animal Protection: WAP) และ PENR ได้ทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิด หลังจากที่ผู้บริหารปางประกาศชัดเจนว่าต้องการยกระดับมาตรฐานให้สอดคล้องกับแนวทาง “สถานท่องเที่ยวที่เป็นมิตรต่อช้าง” ขององค์กรฯ 

เมื่อเห็นถึงความตั้งใจของปาง องค์กรฯ จึงพาทีม PENR ออกเดินทางไปเรียนรู้จากต้นแบบปางช้างสวัสดิภาพสูงในหลายพื้นที่ ตั้งแต่ปางช้างชิล จังหวัดเชียงใหม่ มูลนิธิสมบูรณ์เลกาซี จังหวัดกาญจนบุรี ไปจนถึง Following Giants ที่อ่าวนาง จังหวัดกระบี่ การได้เห็นของจริง พูดคุยกับทีมงานในแต่ละแห่ง และรับคำปรึกษาทางเทคนิคอย่างต่อเนื่อง ทำให้ทีม PENR ค่อย ๆ ปรับมุมมองและรูปแบบการจัดการปางของตัวเอง หันมาโฟกัสที่สวัสดิภาพช้างเป็นหัวใจหลัก จนเริ่มเกิดการเปลี่ยนแปลงสำคัญในหลายด้าน เช่น 

• สร้างครัวอาหารช้าง (Elephant Food Kitchen) เพื่อเตรียมอาหารอย่างเป็นระบบและเหมาะสมกับแต่ละเชือก 

• ปรับจากการป้อนอาหารใกล้ชิด มาเป็น จุดให้อาหารแบบกำหนดพื้นที่ (Designated Feeding Stations) ให้ช้างได้กินเองตามธรรมชาติ 

• ยุติกิจกรรมปฏิสัมพันธ์ใกล้ชิด ระหว่างคนกับช้าง เช่น การกอด ลูบคลำ หรือถ่ายรูปแนบชิด 

• ปรับทุกกิจกรรมเป็นแบบชมช้างอย่างเดียว (Observation-only) อย่างสมบูรณ์ 

• ผลลัพธ์คือประสบการณ์ท่องเที่ยวที่ปลอดภัยขึ้นสำหรับทั้งช้างและนักท่องเที่ยว ในขณะเดียวกันก็ทำให้ PENR เข้าใกล้มาตรฐานปางช้างเป็นมิตรในอุดมคติไปอีกหนึ่งก้าวอย่างภาคภูมิใจ 

ก้าวต่อไปของ PENR: เติบโตอย่างมีเป้าหมายและยั่งยืน 

แม้พื้นที่จะมีขนาดจำกัด แต่ทีมบริหารของ PENR ยังคงให้ความสำคัญกับการส่งเสริมพฤติกรรมตามธรรมชาติของช้างอย่างต่อเนื่อง โดยมีแผนพัฒนากิจกรรมเสริมพฤติกรรม (Enrichment) เพิ่มเติม เพื่อให้ช้างได้ใช้เวลาเดิน หาอาหาร เล่นน้ำ และใช้ชีวิตอย่างเป็นตัวของตัวเองมากที่สุด 

ในระยะต่อไป PENR วางทิศทางการเติบโตภายใต้หลักสวัสดิภาพเป็นหัวใจสำคัญ ผ่านแผนงาน เช่น 

• จัดตั้ง พิพิธภัณฑ์ขนาดเล็กและศูนย์การเรียนรู้เกี่ยวกับช้าง เพื่อเป็นพื้นที่แบ่งปันความรู้ให้ทั้งนักท่องเที่ยวและชุมชน 

• ยกระดับกลยุทธ์การตลาดดิจิทัล เพื่อเข้าถึงนักท่องเที่ยวที่มองหาประสบการณ์ท่องเที่ยวเชิงจริยธรรมจากทั่วโลก 
• พัฒนาหลักสูตรอบรมควาญช้าง ที่เน้น การเสริมแรงเชิงบวก (Positive Reinforcement) ความเข้าใจพฤติกรรม และหลักสวัสดิภาพขั้นสูง 

อีกหนึ่งหมุดหมายสำคัญของการท่องเที่ยวช้างเชิงจริยธรรมในไทย 

ด้วยรากฐานที่แข็งแรง วิสัยทัศน์ที่ชัดเจน และความมุ่งมั่นที่จะให้ช้างมีชีวิตที่ปลอดภัยและมีศักดิ์ศรี องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลกรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้ร่วมทางกับ Phuket Elephant Nature Reserve (PENR) คืออีกหนึ่งต้นแบบของปางช้างที่เลือกเดินไปข้างหน้าอย่างรับผิดชอบ สร้างประสบการณ์การท่องเที่ยวที่เปี่ยมความหมายให้กับผู้มาเยือน และในขณะเดียวกันก็ช่วยให้ช้างทุกเชือกมีชีวิตที่ดีขึ้นในทุก ๆ วัน 

นี่คืออีกหนึ่ง “ความก้าวหน้าเล็ก ๆ แต่สำคัญ” ของการท่องเที่ยวช้างเชิงจริยธรรมในประเทศไทย และเราหวังว่าจะได้เห็นสถานท่องเที่ยวอีกหลายแห่งลุกขึ้นมาเดินบนเส้นทางเดียวกันนี้ต่อไป